1
1. Giọt vũ trụ trong các thiên hà đang phát triển
Các giọt khí bí ẩn ở những vùng xa xôi của vũ trụ đã không còn là bí ẩn nữa, theo các nhà thiên văn học thuộc Đài quan sát tia X Chandra (NASA).
Các hồ chứa khí hydro lớn được phát hiện khoảng một thập kỷ trước qua các khảo sát những thiên hà trẻ nằm ở xa. Các giọt vũ trụ phát sáng rực rỡ dưới ánh sáng thường, nhưng nguồn năng lượng mạnh mẽ cần thiết để duy trì ánh sáng đó vẫn chưa được làm rõ.
Giờ đây, trong những bức ảnh mới mà đài quan sát Chandra chụp được, các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng rằng các giọt khí đang bị làm nóng bởi sự lớn mạnh của những thiên hà gần đó ẩn chứa các hố đen siêu lớn ở trung tâm.
Trên hình, sự tĩnh lặng thể hiện cách mà hố đen trong thiên hà xoắn ốc, như thiên hà Milky Way, phát ra các xung nhiệt chiếu sáng vùng khí xung quanh như thế nào. Các thiên hà phát triển khi những đám khí xen giữa các vì sao được liên kết bởi lực hấp dẫn nguội dần và đậm đặc hơn để hình thành các ngôi sao mới. Cuối cùng, sự tích tụ nhiệt ở đám khí xung quanh đã khiến thiên hà phát triển chậm lại.
Theo các nhà thiên văn học, các giọt vũ trụ nằm cách xa chúng ta đến nỗi ánh sáng của chúng đến trái đất ngày nay là từ thời điểm vũ trụ chỉ mới được 2 tỷ năm tuổi, hay nói cách khác vũ trụ mới chỉ đạt 15% độ tuổi của nó bây giờ.
Ngoài năng lượng từ hố đen trung tâm, các vụ nổ siêu tân tinh liên tiếp bên trong các thiên hà đang phát triển cũng tạo ra năng lượng làm nóng khí xung quanh và hình thành nên các giọt vũ trụ, như quan sát trên hình.
2. Sự hình thành phía tối của Mặt trăng
Các chuyên gia cho biết, khoảng 4,4 tỷ năm trước, Trái đất từng có hai mặt trăng quay xung quanh quỹ đạo của nó, nhưng một trong số đó đã bị hút vào mặt trăng còn lại khi chúng va đập với nhau trong không gian.
Điều này giải thích lý do tại sao phía tối của Mặt trăng có một lớp vỏ dày và gồ ghề, trong khi mặt sáng của nó lại bằng phẳng. Phát hiện này cũng chỉ ra nguyên nhân phía mặt trăng hướng về Trái đất rất giàu khoáng chất như kali và phốt pho còn bên kia thì ngược lại.
Người đứng đầu nhóm nghiên cứu, TS. Martin Jutzi, trường Đại học Bern (Thụy Sĩ) cho biết, có khả năng cả hai mặt trăng được tạo ra tại cùng một khoảng thời gian, khi vật thể có kích thước bằng sao Hỏa va vào Trái đất và tan vỡ.
Một mô hình trên máy tính chỉ ra sau khoảng 50 triệu năm, mặt trăng nhỏ hơn đã sát nhập vào Mặt trăng của chúng ta ngày nay.
Vì tốc độ va chạm khá chậm nên khi quá trình xảy ra, những mảnh vụn của mặt trăng nhỏ bị hút vào phía tối Mặt trăng lớn, tạo thành địa hình đồi núi mà không phải là những hố lõm lớn giống như sự va đập giữa 2 vật thể trong không gian.
3. Hình vuông đỏ rực rỡ trong vũ trụ
Các nhà thiên văn đã chớp được vật thể vũ trụ cân xứng và rực rỡ nhất, nằm cách thiên hà của chúng ta chỉ 5.000 năm ánh sáng. Vật thể này, được các nhà thiên văn đặt tên là hình vuông đỏ, có thể giúp giải mã một bí ẩn 20 năm qua.
Tuthill và cộng sự tìm thấy hình vuông đỏ này xung quanh một ngôi sao trong chòm sao Serpens. Thực chất, nó là một đám mây khí bụi hình chiếc đồng hồ cát (được gọi là tinh vân lưỡng cực), với mặt cắt thể hiện hai cái nón nằm đối đỉnh nhau. Đám mây khí bụi này tỏa sáng rực rỡ nhờ ngôi sao nằm ở tâm của nó.
Quan trọng hơn vẻ đẹp, Tuthill cho biết vật thể này có thể giúp lý giải về điều bí ẩn 20 năm qua, liên quan đến vụ nổ sao nổi tiếng có tên gọi Siêu tân tinh 1987A.
Siêu tân tinh là những ngôi sao đang nổ, và Supernova 1987A là cái duy nhất được ghi lại trên camera. Ngôi sao đang bùng nổ này được bao quanh bởi hai vòng tròn chồng chập lên nhau một phần, cấu tạo từ khí và bụi. Các nhà khoa học không hiểu tại sao lại có những vòng tròn đó, và thắc mắc này vẫn còn cho đến ngày nay.
Phương Thảo (tổng hợp)
